Zelf je schaatsen slijpen: praktische tips

Als je vaker dan één keer per jaar op het ijs staat, zul je merken dat je schaatsen na een paar rondjes wat botter beginnen te worden. Dit hangt sterk af van de kwaliteit van je schaatsen en het soort ijzer dat is gebruikt. Na een aantal keren schaatsen zal elke schaats moeten worden geslepen, maar: hoe professioneler je schaatst, hoe vaker je slijpt. Het is echter onhandig om midden in het seizoen je schaatsen te laten slijpen: je bent ze vaak wel een dag (of langer) kwijt en het kost je natuurlijk ook geld. Gelukkig kun je ook zelf je schaatsen slijpen!

Zelf je schaatsen slijpen: wat heb je nodig?

Je kunt je schaatsen op verschillende manieren slijpen, maar er zijn maar twee ‘echte’ methodes naast de huis-tuin-en-keuken-methodes die slechte resultaten geven. De eerste methode is met de slijptafel, de tweede met een apparaatje dat Sharp Master heet. Dit apparaatje zal ik in de laatste alinea behandelen, maar voorlopig gaan we ervan uit dat je je schaatsen gaat slijpen met een slijptafel. Dan heb je nodig:

• Slijptafel
• Slijpsteen
• Braamsteentje
• Eventueel een polijststeen

1. Plaats de schaatsen in de slijptafel

In de slijptafel zitten gleuven waar je de schaatsen in vast kunt zetten. Je zet de schaatsen zo vast dat de ijzers vast zitten in de gleuven en stabiel vast zitten. Ze mogen absoluut niet gaan schuiven tijdens het slijpen! Verder is het belangrijk dat de schaatsen zo zijn vastgezet dat je over de hele lengte kunt slijpen in een hoek van 90 graden. Ze moeten dus perfect verticaal zijn vastgeklemd in de slijptafel.

2. Slijp de schaatsen grof

Begin met het grove schuurblok en maak lange halen over het schaatsvlak. Beweeg daarbij schuin diagonaal, van linksonder naar rechtsboven en na een aantal halen van rechtsonder naar linksboven. Draai dan de heel slijptafel en herhaal dit. Maak geen korte halen en slijp vooral niet overdwars over de schaatsen! Blijf altijd in de lengterichting meegaan met de lijn van de schaats.

3. Gebruik het braamsteentje aan de zijkanten

Nu de schaatsen grof geslepen zijn, gebruik je de braamsteen. Deze plaats je plat op de zijkant van het schaatsijzer en je beweegt het heen en weer in de lengte van de schaats. Hou het steentje perfect verticaal en hou het nooit schuin op de schaats. Als je het steentje schuin houdt, rond je de hoeken af waardoor je schaats veel botter zal worden! Dit werkt dus anders dan het slijpen van een beitel, waarbij je juist wel schuin op het materiaal werkt.

4. Slijp de schaatsen fijn

Neem weer de slijpsteen erbij en gebruik nu de fijne korrel om de schaatsen fijn te slijpen. Ook hier maak je weer dezelfde lange bewegingen. Slijpen doe je hoe dan ook nooit overdwars op de schaats, want dan kun je allerlei problemen veroorzaken. Je kunt krassen op het schaatsoppervlak veroorzaken tijdens het slijpen, maar dat kun je later wegwerken met de polijststeen.

5. Braam zijkant en glijvlak

Opnieuw gebruik je het braamsteentje om de zijkanten weer glad te maken. Deze keer neem je ook het glijvlak van de schaats onder handen, waarbij je het steentje perfect plat horizontaal op de ijzers legt. Hou het steentje nooit scheef!

6. Slijp een laatste keer fijn

Slijp de schaatsen nu nog een laatste keer met het fijne blok. Je bent al bijna klaar: het einde is in zicht! In principe kost het hele proces ongeveer 10 minuten bij gevorderden, beginners doen er de eerste keer vaak wel een half uur over.

7. Afbramen en polijsten

Je gebruikt de braamsteen nu nog een laatste keer om de zijkanten van de schaats af te bramen. Vervolgens gebruik je de polijststeen om het schaatsoppervlak perfect glanzend te krijgen. Als je helemaal klaar bent, controleer je of de ijzers nog botte plekken hebben. Dit kun je doen door met je nagel langs de randen van de ijzers te gaan. Waar er kleine randjes van je nagel losgaan, is het ijzer scherp genoeg. Als er nog botte plekken zitten, is dit je kans om ze weg te werken.

8. Oliën

Je schaatsen kun je nu schoonmaken en inwrijven met olie. Dit doe je nooit vóórdat je gaat slijpen, want dan dringt de olie in de poriën van de schuursteen en kun je die niet meer goed gebruiken. Maak de schaatsen ook schoon als je ze niet wilt oliën: het ijzervijlsel kan schade geven en je schaatsen sneller opnieuw bot maken als je ze niet schoonmaakt.

9. Laten slijpen door een prof – 2x per seizoen

Ben je een fanatieke schaatser, dan weet je dat de meeste schaatsen niet perfect recht zijn. Schaatsen hebben namelijk een lichte bolling, waardoor ze perfect gebalanceerd zijn. De bolling is met het blote oog wel te zien, maar je kunt de schaatsen zelf niet tijdens het slijpen uitbalanceren. Er is dus kans dat de bolling iets verschuift tijdens het slijpen (je slijpt op sommige plekken teveel en op andere plekken te weinig weg). Daarom is het belangrijk om twee keer per seizoen de schaatsen te laten slijpen door een prof die ook de bolling kan vaststellen.

Het gebruik van de Sharp Master

De Sharp Master is een simpel apparaatje dat je mee kunt nemen naar de ijsbaan om daar je schaatsen te slijpen. Je hebt automatisch de goede hoek te pakken en je bent in een paar minuten klaar. Er is alleen een probleempje: het apparaatje is behoorlijk duur en nog lang niet alle schaatsfans zijn het er over eens of het apparaatje goed genoeg werkt. Je kunt ook eens gaan zoeken naar de combinatie van schaatsen slijpen en Noorwegen of Zweden. Deze landen hebben meerdere producten om schaatsen weer scherp te krijgen.

Denk alsjeblieft niet dat je met huis-tuin-en-keuken trucjes je schaatsen weer scherp kunt krijgen als je dure schaatsen hebt. Met goedkope schaatsen is het misschien leuk om dat te proberen, maar vaak eindig je met nog bottere schaatsen dan ervoor. Geloof in elk geval geen fabeltjes over schuurpapier (dat is niet geschikt). Verder moet je ook de mensen niet geloven die zeggen dat schaatsen in een andere hoek dan 90 graden moeten worden geslepen. Andere hoeken zorgen voor minder stabiliteit op het ijs, meer kans op ongelukken en het kan zelfs gevaarlijk zijn om gebruik te maken van schaatsen die meer dan 3 graden afwijken van de 90 graden.