Boomstamtafels zijn de laatste jaren razend populair geworden. Ze zijn groot, robuust, zwaar en zien er meestal prachtig uit. Ze kunnen ook worden gemaakt voor elk interieur: een ruwere variant voor bijvoorbeeld een industriële look, een gladde afwerking voor een moderne uitstraling. Maar de vraag die we onszelf altijd stellen bij bouwsuper: kun je dit ook zelf? Hoe maak je zelf een mooie boomstamtafel? Dit stappenplan is een goede gids voor het zelf bouwen van een boomstamtafel.
In dit artikel:
Stap 1: Weet wat je wilt
Voordat je op zoek gaat naar je materialen, moet je uitzoeken wat je precies wilt. Daarbij is een aantal zaken belangrijk:
- Komt de tafel binnen of buiten te staan? Een buitentafel mag over het algemeen wat meer ‘werken’, maar heeft wel een flinke afwerking nodig om bestand te zijn tegen vocht. Een binnentafel moet een wat netter uiterlijk hebben, maar staan natuurlijk wel beschut.
- Welke afmetingen moet de tafel hebben? Grofweg kun je stellen dat de breedte van de tafel niet groter kan worden dan ongeveer 110 cm, omdat het blad van één boom afkomstig is. De lengte kun je wel helemaal zelf bepalen.
- Hoe dik moet het blad zijn? Het is belangrijk dat het blad dik genoeg is omdat dunner hout gemakkelijker gaat werken of scheuren. De meeste boomstamtafels zijn zo’n 8 cm dik.
- Welk onderstel wil je eronder zetten? Je kunt een kant-en-klaar metalen onderstel halen, zelf houten poten maken of kiezen voor kunststof. Hou altijd rekening met het gewicht van het tafelblad (flink zwaar!), want niet alle onderstellen kunnen dat aan.
Stap 2: Het tafelblad zelf maken
Wil je echt helemaal zelf een tafelblad maken? Dan heb je in elk geval een kapvergunning nodig. Het gaat je namelijk niet lukken om een tafelblad te maken van een kleine, dunne boom. De boom moet op het breedste punt gemeten worden om te zien of jouw formaat tafelblad ervan gemaakt kan worden. Heb je een kapvergunning, dan ben je nog voorlopig niet klaar. De boom moet eerst worden omgezaagd, Maar vervolgens moet het hout nog drogen. En dat duurt niet zomaar een paar weekjes, maar bij een dikke boom kan dat wel 10 jaar of langer duren. Zelfs als je de boom ergens op een droge, warme plek weet te leggen heeft hij nog minimaal 3 jaar nodig om goed te drogen. Pas dan kun je er een mooi tafelblad uit zagen, want als het hout nog vochtig is blijft het werken en zal het scheuren tijdens het droogproces.
Stap 3: Het tafelblad bestellen
Gezien de enorme droogtijd is het vaak verstandiger om een tafelblad te kopen. Houtbedrijven maken steeds vaker van de binnenste delen van de boom tafelbladen, terwijl de smallere delen worden verzaagd tot gewone planken. Een tafelblad is wel behoorlijk prijzig! Er hangt veel af van de houtsoort die je kiest:
- Een tafelblad voor buiten is vaak van Douglas of vurenhout. Dit relatief zachte hout werkt nog na en dat kan zorgen voor vervorming van de tafel. Geïmpregneerd of gebeitst is het hout wel bestand tegen de weersomstandigheden en een buitentafel mag er wat ruwer en oneffen uitzien.
- Een tafelblad voor binnen is meestal van eiken-, kastanje- of padoukhout. Dit hardhout werkt veel minder (mits goed gedroogd) en is dus mooier voor binnenshuis. Tropisch hout wordt soms ook gebruikt, maar dit heeft als nadeel dat het hout meer werkt en een heel sterke geur afgeeft in huis
Stap 4: Het blad schuren en schaven
Het tafelblad dat je koopt is meestal nog niet gebruiksklaar. Je zult er zelf nog flink aan moeten werken om er een keurige boomstamtafel van te maken. De eerste stap is schuren en schaven. Het hout hoeft voor een buitentafel niet perfect glad te zijn, maar voor een binnentafel is dat vaak wel een vereiste. Dat betekent dat je er heel wat werk aan hebt om het oppervlak glad te maken. Als je een blad kant-en-klaar geleverd krijgt is het wel vlak gemaakt, dus is schuren de belangrijkste stap. Schuur beide kanten, want het is heel vervelend als de onderkant nog ruw is en langs kleding schuurt. Het beste is om een groot formaat schuurmachine te gebruiken om zo gelijkmatig mogelijk het oppervlak te kunnen schuren.
Stap 5: Het blad klaarmaken voor gebruik
Het is gebruikelijk om een boomstamtafel zo natuurlijk mogelijk te houden. Zelfs in een moderne woning is het mooi om de houtnerf en knoesten te laten zien. Daarom wordt er meestal voor een doorschijnende lak of beits gekozen. Een lak maakt het oppervlak gladder, maar als het niet keurig glad is geschuurd zal het blad toch wat ruw blijven aanvoelen. De voorbereiding is de sleutel tot een mooie afwerking. Een buitentafel kan het beste geïmpregneerd worden, maar anders is een goede vochtregulerende buitenbeits ook een oplossing.
Het hout werkt vaak nog, dus kan het zijn dat er wat beschadigingen ontstaan. Je kunt weinig doen om te voorkomen dat de tafel wat kromtrekt (hoewel dikkere bladen dat niet snel doen). Scheuren moeten wel behandeld worden, want anders worden ze steeds groter. Hiervoor zijn speciale houten deeltjes te krijgen, zoals zwaluwstaarten, om de scheurranden vast te klemmen. Zo kan de tafel niet nog verder uit elkaar scheuren. Wanneer de verbindingen goed worden gemaakt zijn ze juist mooi en geven ze de tafel meer uitstraling en karakter.
Lees ook: Salontafel van pallets maken
Stap 6: Het onderstel
Zelf een onderstel maken is alleen iets voor ervaren klussers. Want zelfs het maken van vier simpele houten blokpoten kan nog een hele opgave zijn. Het gebeurt veel vaker dan je denkt dat iemand trots is op de vier poten, totdat de tafel erop komt te staan en blijkt dat hij nog wiebelt. Het maken van een onderstel vergt vaak meer tijd en werk dan je denkt. Zeker wanneer je een bijzonder onderstel wilt met scheve poten of als je er een passend metalen onderstel voor wilt maken.
Stap 7: De tafel plaatsen
De laatste stap is het plaatsen van de tafel. Wanneer je alles goed hebt gedaan, heb je nu een prachtige boomstamtafel staan met een glad bewerkt tafelblad en een stevig onderstel. Je zult al gemerkt hebben dat zo’n ding niet echt een lichtgewicht is. Waarschijnlijk heb je minimaal 4 sterke mannen nodig om de tafel naar zijn plek te manoeuvreren, zeker als de tafel in de woonkamer of eetkamer wordt geplaatst. Waarschijnlijk heb je geen verstelbare poten gekozen, dus moet je maar hopen dat de poten goed stabiel staan. Is dat nog niet helemaal het geval, dan kun je daar wel een oplossing voor vinden. Zo kun je een heel dun ‘plakje’ hout eronder schuiven zodat een van de poten wordt verhoogd zonder dat het opvalt.
Het zelf bouwen van een boomstamtafel kost heel erg veel tijd en energie. Bovendien is het ook een dure aangelegenheid, want een los tafelblad is behoorlijk prijzig. Je zou het niet denken, maar dit is een van de weinige projecten waarbij een kant-en-klaar product veel goedkoper is dan het zelfgemaakte. Bij Robuustetafels.nl vind je bijvoorbeeld een uitgebreide collectie prachtige boomstamtafels met allerlei verschillende afmetingen en afwerkingen. Prachtige producten, die direct klaar zijn voor gebruik en veel goedkoper zijn dan het zelf bouwen van zo’n tafel. De ideale oplossing voor mensen die niet zoveel tijd hebben of die niet zoveel ervaring hebben met zelfklussen!
Lees ook: Doe meer met een LACK-tafeltje van de Ikea; 10 creatieve ideeën
Lees ook: DIY bijzettafeltje
