Als wij mensen ons met iets gaan bemoeien, komt daar onvermijdelijk werk uit voort, want er ontstaat altijd een situatie waarin we iets anders willen dan er ‘van nature’ gebeurt. Dus zelfs een kale tuin geeft altijd werk. Hiermee willen we alleen maar zeggen dat een onderhoudsvrije tuin niet mogelijk is. Onderhoudsarm of onderhoudsvriendelijk kan wel. Maar dan moet je dat wel als basisprincipe bij het vormgeven van de tuin hanteren en alle elementen in je tuin zo maken, aanleggen of samenstellen dat deze zo min mogelijk werk geven. Dat is dan overal het uitgangspunt.
In dit artikel:
De standaard
Onderin bodembedekkende planten, daarboven kruidachtige vaste planten, daarboven heesters en daar weer bovenuit groeien bomen. Als je het jezelf makkelijk wilt maken, kun je het beste met de natuur meedoen en dat schema min of meer volgen. Dat is tip één. Tip twee is: planten die geen onderhoud nodig hebben bestaan niet. Dat is eenvoudig te begrijpen: planten groeien. Als dat niet in de hoogte is, breiden ze zich wel in de breedte uit. En planten hebben niet het eeuwige leven. Ze zullen dus soms moeten worden vervangen.
Onderhoudsvriendelijke bodembedekkers
Heb je geen zin om wekelijks met een gazon bezig te zijn, zie er dan vanaf en maak er een gebiedje van dat je beplant met allerlei andere soorten groenblijvende en vaak ook periodiek bloeiende bodembedekkende vaste planten en heestertjes zoals tijm (Thimus), zenegroen (Ajuga), kleine maagdenpalm (Vinca minor), Waldsteinia ternata en tal van andere soorten.
Let wel op: je kunt er beter niet al te veel over lopen, maar qua tuinwerk scheelt het enorm. Het kan heel mooi zijn en je bent meteen ook van dat ellendige graskantsteken of omzomen van het gazon af, want dat bodembedekkende tapijt kan naadloos overlopen in de plekken waar je hogere vaste planten, heesters en mogelijk zelfs een paar bomen in plant. En een groot voordeel van een dichtgegroeid tapijt van bodembedekkers is, dat daar nog nauwelijks onkruid doorheen groeit.
Onderhoudsvriendelijke vaste planten
Vaste planten zijn eigenlijk wat hoger wordende kruidachtige planten. Je hebt de keuze uit honderden soorten voor alle lichtomstandigheden. En van die soorten bestaan weer in totaal duizenden cultivars (kweekvormen, ook rassen genoemd). Wil je zeker zijn van onderhoudsarme soorten, kies dan voor groenblijvende bladhoudende planten. Die geven het minste werk. Je hoeft daarbij geen dood materiaal weg te knippen of de planten terug te knippen.
Onderhoudsvriendelijke heesters
Bij deze groep van verhoutende planten geldt in feite hetzelfde als bij de vaste planten. Groenblijvende soorten geven minder werk. Maar die bloeien vaak ook minder mooi of minder uitbundig en dus zou ik aanraden een combinatie te maken van groenblijvende en bladverliezende.
Onderhoudsvriendelijke bomen
Niet verrassend meer, maar bij bomen geeft ook de snoei het meeste werk. Bij de meeste fruitbomen is snoei altijd nodig, bij sierbomen hangt het af van de grootte die ze bereiken en hun groeisnelheid. Er zijn klein blijvende boomsoorten genoeg waar je weinig omkijken naar heeft en dus kun je van die soorten vooral genieten. Behalve bij de coniferen zijn er weinig goede groenblijvende bomen voor ons klimaat. Een bladverliezende soort als het krentenboompje (Amelanchier) biedt alles wat je zou willen: mooi uitlopend blad, prachtige bloei, eetbare bessen waar ook vogels massaal op afkomen, en een schitterende herfstverkleuring van het blad voor dat het afvalt. Je kunt dat afvallende blad gerust laten liggen tussen de bodembedekkers. Daar zal het al vrij snel verteren en door het bodemleven in plantenvoedsel veranderen.
Onderhoudsvriendelijke hagen
Haagplanten zijn in feite ook vormbomen. Tenminste… als het om een strak gesnoeide haag gaat. Je hebt daarbij de keuze tussen bladverliezende en groenblijvende soorten en snel of langzaam groeiende. Langzaam groeiende groenblijvers geven het minste werk. Nog minder werk geeft een zogenaamde ‘losse haag’ waarbij de heesters of boompjes verspringend ten opzichte van elkaar worden geplant en wat meer volgens hun natuurlijke vorm mogen uitgroeien.
Onderhoudsvriendelijke klimplanten
Daarbij heb je de keuze uit zelf hechtende soorten en planten die u moet leiden. Zelfhechters zijn soorten zoals klimop (Hedera) en wilde wingerd die zuignapjes of hechtranken hebben. Planten die je tegen klimsteunen moet leiden, waar ze zich dan op allerlei manieren omheen slingeren en zich zo naar het licht omhoog werken, zijn bijvoorbeeld blauweregen (Wisteria) en kamperfoelie (Lonicera). De laatste geven dus wat meer werk.
Onderhoudsvriendelijke eenjarige en tweejarige
Je koopt ze in het voorjaar, verzorgt ze tijdens lente, zomer en herfst, en verwijdert ze weer als hun bloeitijd erop zit. Veel meer dan water en voedsel geven hoef je niet te doen, dus het werk aan deze planten valt erg mee. Voorkomen dat ze verdrogen is hoofdzaak.
Heb jij een onderhoudsvriendelijke tuin?
