Je kunt natuurlijk in de winkel kant-en-klare moeren en bouten vinden. Met schroefdraad. Maar, lang niet altijd vind je een perfect passend model. Bovendien kan het heel praktisch zijn als je zelf een schroefdraad kunt maken, bijvoorbeeld in meubels of in plaatmateriaal. Zelf een schroefdraad maken kan op twee manieren. Maak je een binnenschroefdraad, bijvoorbeeld om er daarna een bout in vast te draaien, dan gebruik je een tap. Je bent dan dus een schroefdraad aan het tappen. Maak je een buitenschroefdraad, bijvoorbeeld om een bout op maat te maken, dan ben je een schroefdraad aan het snijden. Je gebruikt hiervoor een snijplaat. We werken beide methoden hier verder uit.
In dit artikel:
Een schroefdraad tappen: wat heb je nodig?
Stel je voor, je hebt een dik stuk hout of metaal waar je graag een bout in zou kunnen draaien. Dan heb je weinig keus: je boort eerst een gat in het materiaal en vervolgens maak je er een schroefdraad in. Hoe doe je dat? Hiervoor gebruik je een draadtap. Dit is een metalen stuk gereedschap met drie uiteinden met schroefdraad. Het is speciaal aangescherpt schroefdraad, dus wees hier voorzichtig mee! Dit is een draadtap set:
Behalve een set draadtaps heb je ook een wringijzer nodig. Dit is een soort houder waar je een draadtap in kunt doen. Hij klemt erin vast, zodat je hem op een goede en stabiele manier kunt ronddraaien in het boorgat. Zonder wringijzer is het vrijwel onmogelijk om een goede schroefdraad in een gat te maken. Dit is een wringijzer:
In het middelste gedeelte van het wringijzer kun je een draadtap vastklemmen. De andere twee uiteinden fungeren dan als houvast. Naast deze hulpmiddelen heb je nog iets nodig: snijolie. Gebruik je geen olie, dan is de kans groot dat het maken van schroefdraad heel wat minder soepel gaat. Het gevolg is een schroefdraad met hapers en een draadtap die beschadigd raakt.
Nog even de benodigdheden op een rijtje:
- Wringijzer
- Draadtap
- Snijolie
Het stappenplan
Het tappen van een schroefdraad is niet zo heel moeilijk, maar is wel een precisieklusje. Je moet er dus wel even de tijd voor nemen om het goed te doen.
Stap 1:
Leg de draadtaps klaar, met het wringijzer en de snijolie. Check even goed de maat van de draadtap: is dit echt de maat die je wilt hebben?
Stap 2:
Maak een gat in het materiaal met behulp van een boor(machine). Neem hiervoor een boor die 1 mm smaller is dan de beoogde schroefmaat.
N.B. maakt jouw boormachine nogal ruime gaten? Neem dan een wat kleinere boor om mee te beginnen en neem een steeds groter boortje. Meet tussendoor de diameter van het gat op. Dit moet 1 mm kleiner zijn dan de beoogde schroefmaat.
Stap 3:
Neem boortap nummer 1. Dit staat er soms ingegraveerd. Staat het er niet in? Dan kijk je naar het aantal ringen op de tap. Tap 1 heeft 1 ring, tap 2 heeft drie ringen en tap 3 heeft soms 3 ringen en soms helmaal geen ringen. Je kunt het ook zien aan de taps zelf: tap 1 heeft een gladdere punt met meer conische vorm dan tap 3.
Stap 4:
Klem de boortap in het wringijzer. Besmeer hem rijkelijk met olie. Plaats hem dan exact haaks op het materiaal. Draai de tap voorzichtig in het boorgat. Werk je niet haaks, dan zul je uiteindelijk niet meer verder kunnen. Bovendien zullen bouten die in het gat moeten scheef komen te zitten.
Stap 5:
Na elke kwartslag vooruit, draai je de tap even een stukje terug. Na elke centimeter diepte draai je de tap helemaal terug. Zo kan het losse gruis uit het boorgat komen. Doe je dit niet, dan zal de tap vastlopen en mogelijk zelfs breken. Ook wordt de schroefdraad minder netjes glad.
Stap 6:
Ben je op de gewenste diepte? Herhaal het proces dan met tap 2 en tap 3. Het resultaat: een keurig schroefdraad aan de binnenkant van je boorgat.
Je hebt nu aan de binnenkant van een boorgat een schroefdraad gemaakt. Dit wordt veel gebruikt bij het maken van meubels, maar ook als je dik plaatmateriaal stevig wilt vastzetten. Hartstikke handig om dit te kunnen! De taps zorgen voor een standaard schroefdraad waar een standaard bout van dat formaat in past. Maar als je werkt met afwijkende maten of je wilt iets anders dan een bout in het gat draaien, heb je ook een buitenschroefdraad nodig. En dus moet je dan een externe schroefdraad snijden!
Lees ook: Hoe bevestig je een trapleuning; stappenplan
Een schroefdraad snijden: wat heb je nodig?
Het snijden van een schroefdraad doe je uitwendig. Bijvoorbeeld op een buis of een bout. Het werkt anders dan een schroefdraad tappen, omdat je nu van buitenaf een schroefdraad ergens op maakt. Je hebt hier andere materialen voor nodig. Het eerste is natuurlijk datgene waar je de schroefdraad op wilt hebben. Verder heb je een snijplaat of snijblok nodig. Dit is een cirkelvormig metalen blok met verschillende schroefdraden erin. Het ziet er zo uit:
Deze snijblokken of snijplaten kunnen worden vastgezet in een houder, die er vergelijkbaar uitziet als het wringijzer. En ook bij dit proces gebruik je altijd snijolie, want zonder olie is de kans groot dat de schroefdraad mislukt. Bovendien wordt de snijplaat ook minder snel bot. Naast deze dingen kan het handig zijn om een stevige bankschroef te hebben om het te bewerken onderdeel in te klemmen.
Nog even de benodigdheden op een rijtje:
- Snijplaat of snijblok
- Houder
- Snijolie
- Stevige bankschroef
Een stappenplan
Ook het snijden van schroefdraad is niet moeilijk, maar moet precies gebeuren. Het grootste probleem is dat een schroefdraad scheef kan worden ingedraaid, waardoor hij niet goed bruikbaar is.
Stap 1:
Leg alle materialen klaar. Eventueel kun je met een vijl het oppervlak van je bout of staaf iets afkanten. Door het gelijkmatig af te kanten, is het straks makkelijker om een begin te maken met het maken van de schroefdraad.
Stap 2:
Plaats de snijplaat in de houder. Zet het onderdeel waar je de schroefdraad op wilt hebben stevig vast, bij voorkeur in een bankschroef. Zet het onderdeel precies haaks: dit helpt om straks een mooi rechte schroefdraad te krijgen.
Stap 3:
Kijk of je een verstelbare snijplaat hebt. In een verstelbare snijplaat zitten duidelijk zichtbare schroeven. Is hij niet verstelbaar? Dan kun je meteen beginnen. Is hij wel verstelbaar? Dan zet je hem zo groot mogelijk. Je werkt dan in twee fasen: eerst het voorbereidende werk in de grootste stand en dan het precisie-werk in de kleinste stand.
Stap 4:
Zet de snijplaat haaks op het te bewerken onderdeel. Begin er dan omheen te draaien. Tijdens het draaien komen er kleine splinters van het materiaal af, die uit de gaatjes vallen. Voeg regelmatig olie toe.
Stap 5:
Heb je de schroefdraad in één keer helemaal gedraaid? Dan maak je de snijplaat even grondig schoon en daarna doe je het nog eens over. Dit is voor de fijnere afwerking.
Voila: je hebt nu een onderdeel met een uitwendige schroefdraad. Je kunt dit gewoon gebruiken voor standaard moeren en flenzen, als je tenminste een standaard snijplaat hebt gebruikt. Het is heel handig om dit te kunnen als je als doe-het-zelver aan de slag gaat. Je kunt in allerlei materialen een schroefdraad aanbrengen, hoewel metaal het meest gebruikelijk is voor een uitwendige schroefdraad. Het kan echter ook met hout, PVC of andere zachtere materialen. Het wordt veel gebruikt in allerlei bouwprojecten, bijvoorbeeld als je zelf een kippenhok bouwt. Wel geef ik je het advies om eerst even te oefenen op oud materiaal, want als het verkeerd gaat is het zonde van je nieuwe spullen!
Lees ook: Dolgedraaide schroef verwijderen: zo doe je dat!
Lees ook: Wat zit er in jouw eerste gereedschapskist!
